ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ
ΛΟΓΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ.
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΟ Κ. Α.
Π
« Α+ Α =Α
Δική σας η λογική
δεν την διεκδίκησα.
(Νίκος Καρούζος, «ΕΡΥΘΡΟΓΡΑΦΟΣ»,1988.)»
Α. ΤΟ ΠΡΩΤΑΡΧΙΚΟΝ ΑΙΤΙΟΝ-Η ΕΡΜΗΝΕΙΑ
«[….]Υπάρχει
μια άλλη δύναμη που εργάζεται για την συγκεντροποίηση[…]κι αυτή είναι το
«πιστωτικό σύστημα».Όπως τον χρησιμοποιεί ο Μάρξ, ο όρος πιστωτικό σύστημα
πρέπει να εννοείται στην πιο πλατιά του έννοια, που περιλαμβάνει όχι μόνον τις
τράπεζες, αλλά ολόκληρο τον χρηματοδοτικό μηχανισμό των εταιρειών επένδυσης, των
αγορών για αξίες, κ. λ. π .
[…]συνέπεια
αυτής της νέας εξέλιξης είναι «μία νέα οικονομική αριστοκρατία, ένα νέο είδος
παρασίτων με την μορφή ιδρυτών επιχειρήσεων, κερδοσκόπων και κατ’ όνομα μόνο
διευθυντών, ένα ολόκληρο σύστημα ψευτιάς κι απάτης σχετικά με την προώθηση των
εταιρειών, την έκδοση μετοχών και το εμπόριο των μετοχών, πρόκειται για
ιδιωτική παραγωγή δίχως τον έλεγχο ατομικής ιδιοκτησίας»(K.Marx,Capital, Εκδ.Kerr,Σικάγο 1933,τόμος
ΙΙΙ,σελ.521).
Την
μαρξιστική θεωρία για τις εταιρείες επεξεργάστηκε και ανάπτυξε ο Ρούντολφ Χίλφερντινγκ στο σημαντικό
έργο του Χρηματιστικό Κεφάλαιο , που
δημοσιεύτηκε στα 1910.
[…]Εκείνο
που μετατρέπει το βιομήχανο καπιταλιστή σε χρηματιστή δεν είναι η ίδια η
εταιρική μορφή[…]αποφασιστική σημασία έχει το μέγεθος μίας αξιόπιστης αγοράς
για τις εταιρικές αξίες-προϊόν[…]Ο λόγος είναι φανερός: Μόνο μέσω της αγοράς
αξιών ανεξαρτοποιείται ο καπιταλιστής από την τύχη της ξεχωριστής επιχείρησης, όπου
έχει επενδύσει τα χρήματά του
[…]Πρώτη
συνέπεια αυτής της μετατροπής είναι η εμφάνιση «του ιδρυτικού κέρδους»που ορθά
χαρακτηρίστηκε από τον Χίλφερντινγκ σαν «ιδιότυπη οικονομική κατηγορία»(Rudolf Hilferding,σελ.118,1910).όταν
μία επιχείρηση(που ήδη υπάρχει ή έχει σχεδιαστεί) αποφέρει π.χ. 20% του
επενδυμένου σ’ αυτήν κεφαλαίου, και όταν η απόδοση των μετοχών σ’ επιχειρήσεις
ανάλογου κινδύνου είναι 10% τότε με την ίδρυση της εταιρείας και την
«ρευστοποίησή»της στην αγορά, οι ιδρυτές είναι σε θέση να πουλήσουν στο
διπλάσιο το ποσό του επενδυμένου πραγματικά κεφαλαίου τους. Η διαφορά μπαίνει
άμεσα ή έμμεσα στις τσέπες των ιδρυτών που πλουτίζουν έτσι κι ενισχύονται για
παραπέρα επιχειρήσεις. Το ιδρυτικό κέρδος είναι κίνητρο για το σχηματισμό των
εταιρειών και πηγή μεγάλων περιουσιών, κι έτσι προωθεί την ανάπτυξη στην
κλίμακα παραγωγής και την συγκεντροποίηση του κεφαλαίου.
Η
ιδρυτική πράξη επιτελείται με την έκδοση και πώληση νέων χρεογράφων σ ’όσους διαθέτουν ελεύθερο χρηματικό
κεφάλαιο. Γι’ αυτό τον λόγο , ο ειδικός στην πώληση νέων χρεογράφων κατέχει
θέση-κλειδί στον σχηματισμό των εταιρειών, κι εκτελεί συχνά ο ίδιος τις
ιδρυτικές πράξεις, παίρνοντας την μερίδα του λέοντος από το ιδρυτικό κέρδος.
Στην Γερμανία, οι μεγάλες εμπορικές τράπεζες
με τους εκτεταμένους πόρους και τις χρηματιστηριακές σχέσεις τους μπήκαν
από νωρίς στο μπίζνες των νέων αξιών και κατάχτησαν την κύρια θέση στην ίδρυση
εταιρειών. Στις Ηνωμένες Πολιτείες εξάλλου οι ιδιώτες τραπεζίτες, οι
χρηματιστές των εγχώριων και ξένων συναλλαγών, ήσαν εκείνοι που μπήκαν πρώτοι
στο πεδίο των νέων αξιών και ανάπτυξαν μ’ αυτόν τον τρόπο το θεσμό των επενδυτικών τραπεζικών
εργασιών, σε διάκριση από τις εμπορικές, τραπεζικές εργασίες, έστω κι αν σε
μεταγενέστερο στάδιο ανάπτυξης οι εμπορικές τράπεζες μπήκαν στις επενδυτικές
τραπεζικές εργασίες, χρησιμοποιώντας σα μέσο τα συνεταιρικά, όπως λέγονται,
χρεόγραφα[…]
«Με την ανάπτυξη της εταιρικής μορφής
γεννιέται μία ειδική χρηματιστική τεχνική που έχει σα σκοπό να εξασφαλίσει με
το πιο μικρό ποσό ατομικού κεφαλαίου την κυριαρχία πάνω στο μεγαλύτερο δυνατό
ποσό κεφαλαίου άλλων ανθρώπων»(Das Finanzkapital σελ. 130-131).
Απομένει
τώρα να δούμε το τελικό βήμα στη διαδικασία συγκεντροποίησης που έγινε δυνατή
με την εταιρική μορφή. Από την μια το ιδρυτικό κέρδος φέρνει ένα τεράστιο
πλούτο σε λίγους σχετικά καπιταλιστές και τραπεζικά ιδρύματα. Από την άλλη ο
πλούτος αυτός μπορεί να επενδυθεί έτσι
που να εξασφαλιστεί ο έλεγχος πάνω σ’ ένα ακόμα μεγαλύτερο σύνολο κεφαλαίου.
Κι΄ έτσι, όπως το διατύπωσε ο Χίλφερντινγκ «σχηματίζεται
ένας κύκλος προσώπων, που χάρη στα δικά τους κεφάλαια ή σαν αντιπρόσωποι
συγκεντρωμένης εξουσίας πάνω σε κεφάλαια άλλων ανθρώπων (διευθυντές
τραπεζών),μπαίνουν επικεφαλής διοικητικών συμβουλίων ενός μεγάλου αριθμού
εταιρειών. Προκύπτει έτσι ένα είδος ένωσης προσώπων, από την μια μεριά ανάμεσα
στις ίδιες τις διαφορετικές εταιρείες και από την άλλη ανάμεσα στις εταιρείες
και τις τράπεζες. Αυτό το γεγονός έχει πολύ μεγάλη σημασία για την πολιτική
αυτών των ιδρυμάτων εφόσον διαμορφώνεται μεταξύ τους μία κοινότητα συμφερόντων»(Rudolf Hilferding
, Das Finanzkapital σελ.132)[…]
Οι
γενικές συνέπειες της εξάπλωσης της εταιρικής μορφής μπορούν να συνοψιστούν ως
εξής: Εντατικοποίηση στη διαδικασία συγκέντρωσης μαζί μ’ επιτάχυνση της
συσσώρευσης γενικά, από την άλλη,
σχηματισμός ενός σχετικά μικρού ανώτατου στρώματος μεγάλων καπιταλιστών που ο
έλεγχος τους επεκτείνεται πολύ πέραν από τα όρια της ιδιοκτησίας τους.[…]
Εκείνο
που συμβαίνει πραγματικά είναι ότι η μεγάλη πλειοψηφία των κατόχων
απογυμνώνεται από κάθε έλεγχο για χάρη μίας μικρής μειοψηφίας[….]Ο Χίλφερντινγκ
είχε απόλυτα δίκιο όταν έλεγε ότι «οι
καπιταλιστές σχηματίζουν μία κοινωνία που για την διεύθυνση της δεν πέφτει
λόγος στους περισσότερούς τους. Η πραγματική διαχείριση του παραγωγικού
κεφαλαίου ανήκει σ’ εκείνους που έχουν εισφέρει ένα μονάχα μέρος απ’ αυτό» (Das Finanzkapital σελ.145)
[…]
οι
τράπεζες, εξαιτίας της στρατηγικής τους θέσης στην έκδοση και πώληση νέων
αξιών, παίζουν έναν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στον σχηματισμό των εταιρειών, και
το ίδιο ισχύει για την συγχώνευση των ήδη διαμορφωμένων εταιρειών. Οι τράπεζες ιδιοποιούνται ένα μεγάλο
μέρος του ιδρυτικού τους κέρδους, διορίζουν δικούς τους αντιπροσώπους στις
ιθύνουσες θέσεις των εταιρειών και ασκούν μεγάλη επιρροή για την υιοθέτηση της
πολιτικής τους.
Προς
ποια κατεύθυνση ασκείται η επιρροή τους ;Πάντα προς την κατάργηση του
συναγωνισμού[….]Όπως τονίζει ο Χίλφερντινγκ «ο αγώνας επομένως των τραπεζών να
εξαλείψουν το συναγωνισμό ανάμεσα σ’ επιχειρήσεις που τις ενδιαφέρουν είναι
κάτι το απόλυτο. Κάθε τράπεζα ενδιαφέρεται επίσης για το μεγαλύτερο κέρδος. Ο
στόχος αυτός μπορεί σε ομαλές συνθήκες να πραγματοποιηθεί σ’ ένα βιομηχανικό
κλάδο απ’ όπου έχει αποκλειστεί ο συναγωνισμός. Γι’ αυτό οι τράπεζες θέλουν το
μονοπώλιο»(Das Finanzkapital σελ 231)
Όσο
πιο εκτεταμένες είναι οι σχέσεις μιας τράπεζας και όσο πιο ισχυρή η φωνή της, τόσο
πιο αποτελεσματικά μπορεί να επιδιώξει τον σκοπό της για την εξάλειψη του
συναγωνισμού και την συγκρότηση μονοπωλίων. Γι’ αυτό η συγκεντροποίηση του κεφαλαίου στην βιομηχανία έχει σαν
αντίστοιχό της την ανάπτυξη ολοένα μεγαλύτερων τραπεζικών μονάδων. Από την βάση
αυτή πηγάζει η εσωτερική προσωπική ένωση αλληλένδετων διοικητικών θέσεων και
κοινότητας συμφερόντων, που συνδέει τους σημαντικότερους μεγιστάνες των
τραπεζών και της βιομηχανίας σ’ όλες τις αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες.
[…]Το
«χρηματιστικό κεφάλαιο» ορίστηκε σ’ ένα σημείο σαν το «κεφάλαιο που ελέγχεται
από τις τράπεζες και χρησιμοποιείται από τους βιομήχανους», και παρουσιάζεται σαν τάση του καπιταλισμού
η ολοένα μεγαλύτερη υποταγή όλων των μορφών οικονομικής ζωής σ’ έναν όλο και
πιο στενό κύκλο γιγάντιων τραπεζών[…]
«Με την ανάπτυξη του τραπεζικού συστήματος
και την ολοένα στενότερη σύνδεση τραπεζών και βιομηχανίας μεγαλώνει η τάση από
την μια μεριά να αποκλειστεί ο συναγωνισμός ανάμεσα στις τράπεζες και από την
άλλη να συγκεντρωθεί όλο το κεφάλαιο με την μορφή του χρηματικού κεφαλαίου και
να φτάνει στις παραγωγικές διεξόδους μόνο διαμέσου των τραπεζών. Η τάση αυτή,
σε τελευταία ανάλυση, οδηγεί σε μία κατάσταση όπου όλο το χρηματικό κεφάλαιο
είναι στην διάθεση μίας τράπεζας ή μίας ομάδας τραπεζών. Μια τέτοια «κεντρική
τράπεζα» θα έχει τότε τον έλεγχο ολόκληρης της κοινωνικής παραγωγής» (Das Finanzkapital, σελ.218)
[…]
Ο
Λένιν έβαλε στη θέση του Χίλφερντινγκ για το «κεφάλαιο που ελέγχεται από τις
τράπεζες και χρησιμοποιείται από τους βιομήχανους», τα παρακάτω: « Η
συγκέντρωση της παραγωγής, τα μονοπώλια που ξεπηδούν απ’ αυτήν, η συγχώνευση ή
η σύμφυση των τραπεζών με την βιομηχανία-αυτή είναι η ιστορία της γέννησης του
χρηματιστικού κεφαλαίου και το περιεχόμενο αυτής της έννοιας»( Ο Ιμπεριαλισμός,
εκδ. Θεμέλιο, σελ. 59)»[…..]»
Paul M. Sweezy: Η θεωρία
της καπιταλιστικής ανάπτυξης. Εκδόσεις Gutenberg,
σελ.283-285-286-287-288-289-292-293-294.
Η
προηγηθείσα οικονομική ανάλυση πιστεύω ότι ερμηνεύει την πηγή και την κύρια
αιτία της σημερινής παγκόσμιας και ελληνικής οικονομικής κρίσης σε επίπεδο
οικονομικής θεωρίας
Β. Η ΘΕΩΡΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ ΕΝΑΝ ΑΙΩΝΑ ΜΕΤΑ
«Οι περίοδοι κρίσης είναι περίοδοι μεγάλης
ελευθερίας. Ο κόσμος αποδιαρθρώνεται, οι κοινωνίες αποσυντίθενται, οι αξίες και
οι ελπίδες με τις οποίες ζήσαμε καταρρέουν. Το μέλλον παύει να είναι η
προέκταση των προηγουμένων τάσεων. Η κατεύθυνση της εξέλιξης των πραγμάτων
είναι συγκεχυμένη, η πορεία της ιστορίας μένει μετέωρη» (Αndre Gorz,Οι δρόμοι του
παραδείσου, Εκδ. Κομμούνα, 1986 , σελ.13)
Σε
συνέντευξή του (12-12-2010) ο καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του
Μισούρι, στο Κάνσας και στη Σχολή Οικονομικών του Βερολίνου, πρόεδρος του
Ινστιτούτου για την Μελέτη Μακροπρόθεσμων Οικονομικών Τάσεων, ανώτατος
οικονομικός σύμβουλος για την προεδρική εκστρατεία του Dennis Kucinich to 2008 και αναλυτής της Γουόλ Στριτ Michael Hudson ,επιβεβαιώνει τον Χίλφερντινγκ: «Ο χρηματοπιστωτικός
τομέας προσπαθεί να αναγκάσει τους πολιτικούς να ρουφήξουν χρήματα από τους
εργαζόμενους και την βιομηχανία για να αποπληρώσουν τους τραπεζίτες. Αυτή η εξέλιξη θα μειώσει σταδιακά τον
σχηματισμό κεφαλαίου και θα συμπιέσει προς τα κάτω το βιοτικό επίπεδο των
πολιτών. Οι τράπεζες παραποίησαν την πραγματική αξία των ισολογισμών και ως
εκ τούτου το τι πραγματικά τους χρωστάνε κάτω από συνθήκες αγοράς. Τώρα που
πήραν τα χρήματά τους και τη σκαπουλάρισαν, η «πραγματική οικονομία καλείται να
πληρώσει[…] Η «κρίση» μπορεί να επιλυθεί
αναγκάζοντας τις τράπεζες να διαγράψουν (write down) τις αξιώσεις τους περί χρέους στο επίπεδο των
«σκουπιδιών», όπως είναι και το πλέον ρεαλιστικό σενάριο. Δεν υπάρχει κανένας
λόγος να καταστραφούν εθνικές οικονομίες υποβαλλόμενες σε περιουσιακό
ξεγύμνωμα»
Η
γενεσιουργός αιτία της κρίσης στο μητροπολιτικό κέντρο του καπιταλισμού, τις
Η.Π.Α., ήδη από το 2007, εμφάνιζε άμεσα τις κοινωνικές επιπτώσεις όπως αυτές
παρουσιάστηκαν την τελευταία διετία στην Ε. Ε..
Ο ομότιμος καθηγητής Οικονομικών στο
Πανεπιστήμιο της Μασαχουσέτης στο Άμχερστ, επισκέπτης καθηγητής στο New School University στη Νέα
Υόρκη και από τους ιδρυτές της επιστημονικής επιθεώρησης «Rethinking Marxism»,Richard Wolff δήλωνε (22-11-2009): «Η τρέχουσα κρίση είναι μία κρίση
στον καπιταλισμό αντί κρίση του καπιταλισμού[…]στην τρέχουσα κρίση, καθώς οι πιστωτικοί οργανισμοί χρεοκόπησαν και οι
χρηματαγορές κατέρρευσαν, οι τράπεζες και οι άλλοι πιστωτές σταμάτησαν την
πίστωση προς τις επιχειρήσεις, οι οποίες, στη συνέχεια κινήθηκαν προς την
κατεύθυνση των απολύσεων για να περιορίσουν το κόστος τους. Στη συνέχεια
συρρικνώθηκαν οι αγορές των καταναλωτικών αγαθών, δεδομένου ότι οι εργαζόμενοι
μείωσαν σημαντικά τις αγοραστικές τους δραστηριότητες. Έτσι βυθίστηκαν ακόμα
περισσότερο οι καπιταλιστές στην κρίση, οι οποίοι προχώρησαν επίσης σε
απολύσεις των εργαζομένων. Αυτή η τροχιά πτώσης στην καπιταλιστική παραγωγή και
κατανάλωση παρήγαγε ανεργία που, τουλάχιστον στις Η. Π. Α, συνεχίζει και
αυξάνεται, και μάλιστα το ίδιο συμβαίνει και στις χώρες της Ε. Ε. Στην επίσημη
έναρξη της τρέχουσας οικονομικής ύφεσης στις Η. Π. Α(Δεκέμβριο 2007), η ανεργία
μάστιζε 7 εκ.
κόσμο. Σήμερα είναι στα 15
εκ. και συνεχίζει ν’ αυξάνεται{…]στις Η. Π. Α., η διάσωση των τραπεζών και τα προγράμματα οικονομικής
ενίσχυσης βοήθησαν να μην χειροτερέψει η πιστωτική κρίση».
Ωστόσο
η αποτυχία του ρόλου του κράτους να διασώσει τις τράπεζες από την κρίση και τον
καπιταλισμό από την ύφεση, ένα έτος μετά επιβεβαιώνεται από τον Steve H. Hanke καθηγητή
Εφαρμοσμένων Οικονομικών και
συν-διευθυντή του Ινστιτούτου Εφαρμοσμένων Οικονομικών και Μελέτης στο
Πανεπιστήμιο John Hopkins στις Η. Π.
Α., Μέλος Της Επιτροπής Διεθνών Συμβούλων στην Τράπεζα του Κουβέϊτ και μέλος
του Συνεδρίου Χρηματοοικονομικών Συμβούλων στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα
,σύμβουλο ξένων κυβερνήσεων(Λιθουανία, Μαυροβούνιο, Βουλγαρία, Βενεζουέλα,
Ινδονησία) (7-11-2010): «[…]θα αναφερθώ
πρωτίστως στο θέμα της αποτυχίας των κυβερνητικών προγραμμάτων ανάκαμψης της
οικονομίας, χρησιμοποιώντας ως σημείο αναφοράς αυτά της αμερικάνικης
κυβέρνησης, δεδομένου ότι η κρίση ξεκινάει από τις Η. Π. Α. και εκεί παρήχθησαν
τα μεγαλύτερα προγράμματα στήριξης και ανάκαμψης της οικονομίας.
[…]αυτό
που μένει είναι ότι οι λανθασμένες πολιτικές και οι κυβερνητικές αποτυχίες
συνέβαλαν σε μεγάλο βαθμό στο ξέσπασμα της κρίσης καθώς επίσης και σε όσα
συμβαίνουν τώρα.[…]Ο υποτιθέμενος ένοχος
των σημερινών προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε είναι οι τραπεζίτες, οι
επιχειρηματίες, οι κερδοσκόποι και φυσικά οι ξένοι, με την Κίνα να έχει
αντικαταστήσει την Ιαπωνία ως στόχος.
Η αλήθεια είναι ότι η Ομοσπονδιακή
Τράπεζα των Η. Π. Α. (Fed) φέρει μεγάλη
ευθύνη[…]δίχως την Fed να οδηγεί τεχνητά τα επιτόκια σε χαμηλά επίπεδα, οι
κερδοσκόποι που κυνηγούν υψηλές αποδόσεις δεν θα είχαν δεί ποτέ το φώς της
ημέρας[…]κύριος υπαίτιος είναι η Fed και η νομισματική πολιτική που ακολούθησε[…]η νομισματική χαλαρότητα της οδήγησε στην πτώση του
δολαρίου έναντι του ευρώ και στην δραματική άνοδο στις τιμές των αναλωσίμων
αγαθών, που κλιμακώθηκε τον Ιούλιο του 2008»
Την
αδυναμία του καπιταλισμού να αιτιολογήσει και με επιστημονική-θεωρητική
επένδυση την υφιστάμενη κρίση την εξηγεί ο Roman Frydman καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης
και σύμβουλος πολλών κυβερνήσεων για θέματα ιδιωτικοποίησης και διαχείρισης
(13-3-2011) : «Οι ιδέες των
οικονομολόγων και οι θεωρίες τους έπαιξαν σημαντικό, αν όχι αναπόφευκτο, ρόλο
στην χρηματοοικονομική κρίση που ξεκίνησε το 2007[…]Πρέπει να αλλάξουμε τις
προσεγγίσεις μας για τα μακροοικονομικά και για το πώς λειτουργούν οι χρηματαγορές, επειδή οι επικρατούσες
αντιλήψεις έχουν τρομερά κενά και ατέλειες. Αρχικά, πρέπει να κατανοήσουμε και
στη συνέχεια να λάβουμε υπόψη ότι η αστάθεια είναι εγγενές χαρακτηριστικό των
καπιταλιστικών αγορών και οικονομιών. Οι τιμές περιουσιακών στοιχείων και ο
κίνδυνος (risk) υποβάλλονται σε διακυμάνσεις κατά τη διάρκεια της
κανονικής τους λειτουργίας. Τα οικονομικά μοντέλα είναι φοβερά ανεπαρκή, για να
κατανοήσουν τι πάει στραβά με τις χρηματοοικονομικές αγορές. Δεν λαμβάνουν
υπόψη απρόβλεπτες αλλαγές(non-routine change).Λειτουργούν με την υπόθεση ότι τίποτα καινούργιο και
απροσδόκητο δεν μπορεί να συμβεί. Έτσι, δεν έχουν καμία σύνδεση με το πώς
εξελίσσονται οι τιμές των περιουσιακών στοιχείων στον πραγματικό κόσμο»
Παράγωγα
της οικονομικής κρίσης εμφανίζονται και σε κοινωνικούς τομείς, αλλά κυρίως
στους θεσμούς του συστήματος, ή εν τέλει η κρίση είναι πρωτίστως θεσμική και
συνοδοιπορεί με την οικονομική;
Η Diane Coyle είναι οικονομολόγος-συγγραφέας, επικεφαλής της
συμβουλευτικής εταιρείας Enlightenment Economics,επισκέπτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ
και μέλος της επιτροπής διοίκησης του BBC
(27-3-2011):
«Η χρηματοπιστωτική κρίση […]περιλαμβάνει
τα άμεσα προβλήματα χρέους καθώς επίσης και αυτού του υπερβολικά υψηλού κόστους
των συντάξεων και του συστήματος πρόνοιας καθώς ο πληθυσμός πολλών δυτικών
χωρών γηράσκει. Η σημερινή οικονομική κρίση συμπίπτει με μία κοινωνική κρίση
λόγω της ανισότητας, της μειωμένης εμπιστοσύνης σε πολλούς θεσμούς-από τις
κυβερνήσεις έως τις μεγάλες επιχειρήσεις-και τις εντάσεις που προκύπτουν από
την παγκοσμιοποίηση. Υπάρχει επίσης η σιγοβράζουσα κρίση της κλιματικής αλλαγής
και της περιβαλλοντικής υποβάθμισης.
Λίγοι πολιτικοί και οικονομικοί θεσμοί
διαθέτουν είτε τη νομιμότητα είτε τη δυνατότητα να αντιμετωπίζουν αυτές τις
κρίσεις. Σημαντική αιτία για την θεσμική αποτυχία είναι ότι η πολιτική και η
διακυβέρνηση δεν έχουν συμβαδίσει με την τεχνολογική αλλαγή, την επανάσταση
στις πληροφορίες και τις τεχνολογίες επικοινωνιών. Για παράδειγμα, η τεχνολογία
έχει οδηγήσει στην παγκοσμιοποίηση των χρηματοοικονομικών αγορών και της
παραγωγής, αλλά δεν έχει υπάρξει καμία πολιτική ή θεσμική καινοτομία στο
πλαίσιο της λειτουργίας αυτών των αγορών[…]Επιπλέον, η κυβέρνηση έχει
καταστήσει σαφές ότι οι τράπεζες ευθύνονται για την κρίση, όχι ο λαός και
βεβαίως όχι οι άνεργοι»
Β1. Ο ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ
«Το βασίλειο του δικαίου είναι το βασίλειο
της ελευθερίας. Το σκεπτόμενο υποκείμενο είναι το ελεύθερο Είναι, η ελευθερία
είναι ιδιότητα της βούλησης. Αυτός ο ισχυρισμός δεν πρέπει να εκλαμβάνεται ως
αντίφαση προς το συμπέρασμα της Λογικής
κατά το οποίο η σκέψη είναι το μόνο
βασίλειο της ελευθερίας. Διότι η βούληση είναι «ένας ιδιαίτερος τρόπος σκέψης»,
δηλαδή είναι «σκέψη που έχει μεταφραστεί σε πραγματικότητα» και έχει γίνει
πράξη.»
Herbert Marcuse «Λόγος και Επανάσταση» Εκδ. Ύψιλον, 1999 σελ. 184
Μία
παράμετρος η οποία πρέπει να συνυπολογιστεί στην προσπάθεια κατανόησης και
ερμηνείας της σημερινής παγκόσμιας κρίσης είναι και ο φερόμενος ως νομισματικός
πόλεμος μεταξύ των εξής οικονομικών πόλων.
1.Η.
Π. Α.: Στο πλαίσιο της λεγόμενης πολιτικής «ποσοτικής χαλάρωσης», τυπώνει
δολάρια για την αγορά κρατικών ομολόγων. Στόχος (υποτίθεται ότι) είναι η
καταπολέμηση της ανεργίας και η τόνωση της αμερικάνικης οικονομίας. Η
αμερικάνικη πολιτική όμως προκαλεί τεχνητή υποτίμηση του δολαρίου και έντονες
αντιδράσεις από τους εταίρους στο G20.
2.ΙΑΠΩΝΙΑ:Προσπαθεί
να ανακόψει την ισχυροποίηση του γέν. Ακολουθώντας το παράδειγμα των Η. Π. Α.
αγόρασε κρατικά ομόλογα ,η αξία των οποίων αντιστοιχεί στο 1/10 του
προγράμματος της Fed
3. ΒΡΑΖΙΛΙΑ:
Τα υψηλά της επιτόκια προσελκύουν χρήμα από το εξωτερικό, με τον φόβο της
δημιουργίας στο εσωτερικό της χρηματοπιστωτικής φούσκας. Γι’ αυτό τον λόγο
έκανε 2 αλλεπάλληλες αυξήσεις του φόρου για τους ξένους κεφαλαιούχους που
επενδύουν σε κρατικά ομόλογα.
4.ΕΥΡΩΖΩΝΗ:
Ασκεί έντονη κριτική στις Η. Π. Α, διότι με τις εξαγωγές τους και τα υψηλά
ελλείμματα, ενισχύουν την πολιτική του εξασθενημένου δολαρίου .
5.
ΓΕΡΜΑΝΙΑ: Καθώς διαθέτει υψηλά πλεονάσματα, δέχεται κριτική, ότι δεν βοηθά
κράτη που έχουν ελλείμματα για μία περισσότερο ισορροπημένη ανάπτυξη
6. ΚΙΝΑ: Δέχεται κριτική από Η. Π. Α και Ε. Ε
ότι κρατά τεχνητά υποτιμημένη την ισοτιμία του γουάν (θεωρείται κατά 40%
υποτιμημένο) με το δολάριο, για να ενισχύει το ανταγωνιστικό της πλεονέκτημα
στις εξαγωγές και υπόσχεται σταδιακή αναπροσαρμογή της ισοτιμίας αυτής. Η ίδια
κατηγορεί τις Η. Π. Α. Ότι με την εκτύπωση δολαρίων αποσταθεροποιεί το
παγκόσμιο νομισματικό σύστημα. Το μεγαλύτερο μέρος των συναλλαγματικών της
αποθεμάτων είναι σε αμερικανικά κρατικά ομόλογα.
Η Anne Osborne Krueger καθηγήτρια Διεθνών Οικονομικών στη Σχολή Προηγμένων
Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Johns Hopkins και First deputy managing director του Δ. Ν.
Τ. από το 2001-2006 και 1982-1986
αντιπρόεδρος Οικονομικών και Έρευνας στην Παγκόσμια Τράπεζα, σε σχέση με τον
νομισματικό πόλεμο, έχει δηλώσει(31-10-2010): «[…]Το συγκεκριμένο πρόβλημα,
δηλαδή το νόμισμα της Κίνας, πρέπει να αφορά όλες τις χώρες, και όχι μόνο τις
Η. Π. Α. Στο πλαίσιο αυτό, μία λύση στην οποία εμπλέκονται πολλές χώρες θα ήταν
πολύ προτιμότερη. Το εάν ένα νόμισμα είναι υποτιμημένο(ή υπερτιμημένο) και πόσο
είναι δύσκολο να αξιολογηθεί[…]σχεδόν όλοι οι οικονομολόγοι συμφωνούν ότι τα
κινέζικα πλεονάσματα και τα τρέχοντα δημοσιονομικά ελλείμματα των Η. Π. Α. δεν
είναι βιώσιμα »
Β.2 Η ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΠΙΣΤΟΛΗΠΤΙΚΗΣ
ΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ Η. Π. Α
Αναφορά
επίσης αξίζει να γίνει, για σφαιρική αντίληψή της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης
και στην υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας των Η. Π. Α από τον οίκο
αξιολόγησης Standard & Poor’s την 8-8-2011.
Αυτή
η υποβάθμιση δεν είχε καμία συνέπεια στο χρέος της, οι τιμές των
αμερικάνικων ομολόγων ανέβηκαν και δεν
υποχώρησαν, καθώς οι αγορές γνωρίζουν, ότι η χώρα δεν θα πάψει να πληρώνει τις
υποχρεώσεις της, δεδομένης της δυνατότητάς της να τυπώνει όσο χρήμα χρειάζεται
για να ανταποκριθεί στις ανάγκες της (αλλά και να χρηματοδοτεί την ανάπτυξή
της)
Ωστόσο
απώλειες παρατηρήθηκαν στα χρηματιστήρια, διότι η υποβάθμιση συνδυάστηκε με
πιθανή ύφεση στην οικονομία των Η. Π. Α.(περιορισμός των κερδών των επιχειρήσεων).
Ταυτοχρόνως επηρέασε οριακά τις αγορές ομολόγων χωρών που είναι λιγότερο
ισχυρές έναντι των Η. Π. Α.
Η
υποβάθμιση είχε περισσότερο πολιτικό χαρακτήρα, -μήνυμα στο πολιτικό σύστημα-το
οποίο είχε προβληματισθεί για την αύξηση ή μη του ορίου του χρέους.
Επίσης
αποτελεί μήνυμα και προς την Ευρώπη, η οποία και δυσκολεύεται να διαχειριστεί
την κρίση του χρέους.
Το
χρέος των Η. Π. Α. αποτελεί περίπου το 96% Α. Ε. Π. της.
Γ. Η
ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ Η Ε. Ε
«La lucidite est la blessure la plus rap-prochee du
soleil
Η διαύγεια είναι η πληγή η πιο κοντινή στον
ήλιο»
RENE CHAR «…Το
δέντρο είναι που βλέπει», Εκδ. Αρμός 2005 σελ. 78-79
Η
παγκόσμια οικονομική κρίση έθεσε σημαντικά ερωτήματα ως προς την
αποτελεσματικότητα της Ευρωζώνης και την αναγκαία παρουσία ή μη του ευρώ σε
χώρες οι οποίες αντιμετωπίζουν υψηλά χρέη και ελλείμματα-ως ποσοστό στο Α. Ε.
Π- και κατά συνέπεια απειλούνται –άμεσα ή έμμεσα – με ενδεχόμενη χρεοκοπία. Οι
χώρες αυτές είναι: Η Ελλάδα, η Ιρλανδία, η Ιταλία, η Πορτογαλία και η Ισπανία .
Σε
διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο αναπτύχθηκε έντονος προβληματισμός και διάφορες
προτάσεις κατατέθηκαν
Ο James Galbraith
Αμερικανός οικονομολόγος καθηγητής στην έδρα
κυβερνητικών-επιχειρησιακών σχέσεων και καθηγητής διακυβέρνησης στο
Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Όστιν, πρόεδρος της Επιτροπής των Οικονομολόγων για
την Ειρήνη και την Ασφάλεια υποστήριξε την εξής υπόθεση (14-2-2010): «[…]Η Ε. Ε
οικοδομήθηκε πάνω στην αισιόδοξη υπόθεση ότι κρίσεις, όπως η παρούσα,
δεν θα εμφανιζόταν ποτέ. Η αρχιτεκτονική της Ε. Ε στερείται της απαραίτητης
ικανότητας για μαζική δημοσιονομική στήριξη σε χώρες-μέλη που επηρεάζονται από
την παγκόσμια ύφεση […] Η μεγάλη κρίση είναι καθαρά προϊόν της νεοφιλελεύθερης
προσέγγισης»
Ο Laurent Cordonnier
καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Paris 1 επαναφέρει τον ρόλο του τραπεζικού-χρηματοπιστωτικού
τομέα στην δημιουργία της οικονομικής κρίσης και ύφεσης σημειώνοντας τα εξής
(27-3-2011):
[…]Δεν
υπάρχει πλέον καμία αμφιβολία ότι η συμπεριφορά των τραπεζών-μέσα σε μία
συγκυρία όπου ο χρηματοοικονομικός τομέας είχε επωφεληθεί από την απορρύθμιση
του ρυθμιστικού πλαισίου-υπήρξε η αιτία της οικονομικής κρίσης(τουλάχιστον ως
αναγκαία, αν όχι ικανή συνθήκη)
Το ζήτημα που συζητείται περισσότερο είναι
το κατά πόσον ο τραπεζικός χρηματοοικονομικός τομέας (ο οποίος εμπλέκεται
ιδιαίτερα σε όλες τις δραστηριότητες της αγοράς) συνιστά μία αρπακτική
οικονομική δραστηριότητα, εάν δηλαδή αποτελεί ένα εξόγκωμα, έναν τομέα με
αδικαιολόγητη ανάπτυξη ο οποίος σφετερίζεται δυσανάλογα υψηλό ποσοστό των
εισοδημάτων σε σχέση με τους υπόλοιπους τομείς, και μάλιστα χωρίς καμία σχέση
με την κοινωνική χρησιμότητά του. Με λίγα λόγια, μήπως ο τραπεζικός
χρηματοοικονομικός τομέας είναι μία δραστηριότητα η οποία πραγματοποιεί μία
αθέμιτη αφαίμαξη των εισοδημάτων των υπολοίπων;
[…]Η
μοναδική πραγματική διαφορά συνίσταται στο γεγονός ότι ο τραπεζικός τομέας
γνώρισε μεγαλύτερη μεγέθυνση σε σχέση με τους υπόλοιπους τομείς. Την περίοδο
1980-2009 (σύμφωνα με την Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών B R I),Το μερίδιο του χρηματοοικονομικού τομέα στην προστιθέμενη
αξία του συνόλου της οικονομίας διπλασιάστηκε στις Η. Π. Α, στην Αυστραλία και
στον Καναδά και έφθασε στο 8% του Α. Ε. Π.. Κατά την διάρκεια της ίδιας περιόδου, στις Η. Π. Α. τα κέρδη των
επιχειρήσεων του χρηματοοικονομικού τομέα εξαπλασιάστηκαν (τη στιγμή που εκείνα
των υπολοίπων τομέων απλώς τριπλασιάστηκαν). Η μεγέθυνση του τομέα αποδόθηκε
στο πλήθος των καινοτομιών που εισήγαγε.
Όμως, αυτό ακριβώς το στοιχείο μας
επιτρέπει να αμφιβάλλουμε για τη συλλογική χρησιμότητα του και επιβεβαιώνει τη
διάγνωση ότι πρόκειται για ένα αφύσικο εξόγκωμα[…]»
Στην Ε. Ε. οι πολίτες έχουν ενεργή συμμετοχή στην
λήψη αποφάσεων οι οποίες αφορούν την διανομή κοινωνικών αγαθών;
Ο Stefan Collignon
καθηγητής στο Κέντρο Παγκόσμιας
Διακυβέρνησης στο London School of Economics,καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στη Σχολή Προηγμένων
Σπουδών Sant’ Anna στην Πίζα και πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής του Centro Europa Ricerche ( CER) στη Ρώμη, έχει
την εξής άποψη (13-2-2011):
«[…]
οι πολίτες δικαίως ανησυχούν για το πώς θα γίνει η διαχείριση των κοινών
δημόσιων αγαθών. Ποιος πρέπει να αποφασίσει πόσο χρέος θα εκδοθεί σε ευρώ;
Ποιος επιλέγει εάν η κοινωνική ασφάλιση πρέπει να βελτιωθεί ή να μειωθεί; Οι
εθνικές κυβερνήσεις; Η Γερμανία; Η μεταβίβαση της δυνατότητας λήψης αποφάσεων
σε ευρωπαϊκό επίπεδο μπορεί να αιτιολογηθεί μόνο εάν οι πολίτες αποκτήσουν
δικαίωμα να επιλέξουν οι ίδιοι τους μεγάλους προσανατολισμούς της οικονομικής
πολιτικής[…]Από δημοκρατική άποψη οι πολίτες είναι αυτοί που πρέπει να έχουν
επιλογή του κοινωνικού μοντέλου το οποίο επιθυμούν, όχι οι κυβερνήσεις .Αλλά
δεν έχουν αυτή την επιλογή. Οι αποφάσεις
παίρνονται στο Συμβούλιο[…]Το αποτέλεσμα προωθείται στην κοινή γνώμη ως ένδειξη
ότι δεν υπάρχει εναλλακτική στο νεοφιλελεύθερο μοντέλο. Είναι να απορεί κανείς
γιατί οι πολίτες γίνονται όλο και περισσότερο πιο εξαγριωμένοι; Εάν συνεχίσουμε
με αυτό το μοντέλο γραφειοκρατικής διακυβέρνησης, η Ε. Ε. θα έχει την κατάληξη
που είχε η Σοβιετική Ένωση ή ο Μουμπάρακ στην Αίγυπτο»
Η
χρεοκοπία χωρών της ευρωζώνης είναι να σενάριο το οποίο έχει συζητηθεί και
είναι ιδιαίτερα επίκαιρο. Ο John H. Cochrane
καθηγητής Χρηματοοικονομικών στην έδρα A Q R Capital Management στο
Πανεπιστήμιο του Σικάγο, στη Σχολή της Διοίκησης Επιχειρήσεων, πρόεδρος του
αμερικανικού χρηματοοικονομικού συνδέσμου , εταίρος στην Οικονομετρική
Κοινότητα και ερευνητικός συνεργάτης στο Εθνικό Γραφείο για Οικονομική Έρευνα
δήλωσε σχετικά(28-1-2010):[…]Το ευρώ θα
λειτουργήσει καλύτερα εάν κάποιες χώρες μπορούν να δηλώσουν χρεοκοπία. Η
σημαντικότερη απειλή για το ευρώ αυτή τη στιγμή είναι μία σταθερή σειρά
προγραμμάτων διάσωσης. Αυτό θα έχει σαν κατάληξη να οδηγηθεί η Ευρώπη στον
πληθωρισμό μέσω της εκτύπωσης ευρώ για τη διάσωση της μίας χώρας μετά την άλλη.
Αν υπάρχει δυνατότητα χρεοκοπίας αυτό θα απομονώσει το ευρώ από την απειλή του
πληθωρισμού και τη συνεχιζόμενη κερδοσκοπία[…]»
Προς
την ίδια κατεύθυνση επισημαίνοντας ωστόσο και τις αντιφάσεις που παράγει εντός της η ίδια η Ε. Ε., και οι δηλώσεις του
Louigi Zingales
καθηγητή Χρηματοοικονομικών στο Πανεπιστήμιο
του Σικάγο από το 1992 και από το 2006 καθηγητή στην έδρα Χρηματοοικονομικών
και Επιχειρηματικότητας στο ομώνυμο Πανεπιστήμιο, καθηγητή Έρευνας στο Χάρβαρντ
(2005-6),από το 2007 διευθυντή της Telecom Italia,διευθυντή του Αμερικανικού Συνδέσμου Χρηματοοικονομικών,
μέλους της Επιτροπής Ελέγχου Κεφαλαιαγορών, εταίρο στο Εθνικό Γραφείο
Οικονομικής Έρευνας των Η. Π. Α. και μέλους του Κέντρου για την έρευνα στην
Οικονομική Πολιτική και του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Εταιρικής
Διακυβέρνησης(30-1-2011): «[….]Η
χρεοκοπία μίας χώρας μπορεί να έχει δραματική επίδραση στις προσδοκίες ότι και
άλλα κράτη θα δηλώσουν χρεοκοπία[…] Η Ε.
Ε. .έχει συμβάλει σε αυτό υποστηρίζοντας ότι καμία χώρα δεν μπορεί να
χρεοκοπήσει. Αυτή η υπόσχεση, ανεξάρτητα από τις μεμονωμένες καταστάσεις και
τις αιτίες που την παρήγαγαν, συνδέει τη μοίρα όλου του ευρωπαϊκού δημόσιου
χρέους και με αυτό τον τρόπο εξασφαλίζει ότι οι κακές ειδήσεις για μία χώρα
μεταφέρονται σε άλλες[…]»
Δ. Η ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΥΦΕΣΗ
«ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΟΛΩΣΔΙΟΛΟΥ ΚΑΝΟΝΙΚΟΣ
-Δε σε βλέπω απόψε καλά, τι έχεις;
-Έχω ύπαρξη-.»
Νίκος Καρούζος «Αντισεισμικός τάφος», 1984
Το
2010 το χρέος της Ελλάδας ήταν ως ποσοστό του Α. Ε. Π. 120,4% σήμερα είναι
περίπου 179%, με παράλληλη ύφεση 6,9% το β τρίμηνο του 2011(αρνητικό Α. Ε. Π)
και πρόβλεψη για όλο το 2011 5% (Πηγή :Credit Suisse).
Η
ανεργία προβλέπεται να ξεπεράσει το 20% (πάνω από 1 εκ. άνεργοι) και το βιοτικό
επίπεδο του ελληνικού λαού έχει πέσει κατά 30% (Πηγή: Ινστιτούτο Εργασίας της
Γ. Σ. Ε. Ε.)
Τα
έλλειμμα σύμφωνα με προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το 2011, θα είναι 9,5%
του Α. Ε. Π., ενώ το μεσοπρόθεσμο απαιτεί να είναι 7,6% του Α. Ε. Π.
Το Δ.
Ν. Τ. επιβάλει κανόνες προκειμένου να δώσει χρήματα, την επιτήρηση του δουλικά
αποδέχεται η κατοχική κυβέρνηση, διέξοδος σε αυτή την πολιτική αφαίμαξης του
εισοδήματος και του πλούτου του ελληνικού λαού, δεν υπάρχει και η αξιοπρέπεια
των Ελλήνων ποδοπατείται άνευ αιδούς.
Το I W H (Ινστιτούτο για την Οικονομία και την Ανάπτυξη) είναι
ένας από τους 6 συμβούλους της γερμανικής καγκελαρίας. Ο επικεφαλής του I. W. H Ulrich Blum προτρέπει την Ελλάδα να ασφαλίσει το χρέος της με τα
αγαθά που διαθέτει, όπως τα νησιά, προκειμένου να πείσει τις αγορές ότι τα
κεφάλαια που δανείζονται δεν θα χαθούν.
Πρωταγωνιστής στο σίριαλ «πουλήστε τα
ελληνικά νησιά», ο βουλευτής και μέλος των Χριστιανοδημοκρατών(C. D. U) της Άνγκελα
Μέρκελ, Frank Schaeffler, ο οποίος υπέβαλε το 2010 σχετικό ερώτημα στην γερμανική
Βουλή . Ο βουλευτής του C. D. U. ισχυρίστηκε, πως εκείνοι που βρίσκονται στα πρόθυρα της
χρεοκοπίας πρέπει να πουλήσουν ό,τι έχουν προκειμένου να πληρώσουν τους
πιστωτές τους .
Μαζί με άλλους 3 Γερμανούς βουλευτές είχε
αρθρογραφήσει στην “Bild”, ζητώντας την παραχώρηση της Κέρκυρας.
Τα περσινά δημοσιεύματα σε ‘Bild” και “Focus”, με τίτλους
όπως « Η Ελλάδα έχει 3.000 νησιά μόνο στο Αιγαίο Πέλαγος. Τα 87 είναι
κατοικήσιμα. Για την δε Ακρόπολη πιστεύεται πως η αξία της φτάνει στα …100 δις.
Ευρώ» ή «Σας δίνουμε χρήμα, μας δίνεται την Κέρκυρα» και άλλα αντιμετωπίστηκαν
από την ελληνική κυβέρνηση ως φαιδρά αποκυήματα λαϊκών εφημερίδων στερούμενα
σοβαρότητας (Πηγή «Ελευθεροτυπία»
20-2-2011)
Μία ενδιαφέρουσα εκδοχή, πολύ πιθανή, η
οποία και θα προκύψει από την ιδιωτικοποίηση της Αγροτικής Τράπεζας είναι η εξής: Ο ιδιώτης
που θα την πάρει θα έχει δικαιώματα στο 70% της αγροτικής γής, η οποίοι σήμερα
είναι υποθηκευμένη στην Α. Τ. Ε., καθώς οι περισσότεροι αγρότες και οι
συνεταιρισμοί (90% των συνεταιρισμών) έχουν πάρει δάνεια από την Τράπεζα..
«Η υποθήκευση των αγροτικών περιουσιών
είναι το βασικό επιχείρημα όσων υποστηρίζουν ότι η Α, Τ. Ε. πρέπει να
παραμείνει υπό κρατικό έλεγχο» δήλωσε ο πρόεδρος των εργαζομένων στην Τράπεζα.
Ο Michael Hudson (καθηγητής
Οικονομικών και αναλυτής της Γουόλ Στριτ), ως προς τις κρατικές τράπεζες δήλωσε
(12-12-2010): «Ο κρατικός τραπεζισμός
δεν είναι απαραιτήτως πληθωριστικός. Χρηματοδοτεί αυτό που είναι απαραίτητο για
την ανάπτυξη των οικονομιών: επένδυση στις υποδομές και σχηματισμό κεφαλαίου
για την αύξηση της παραγωγικότητας και
την ελαχιστοποίηση του κόστους του επιχειρείν»
Που
οδηγεί η ύφεση την Ελλάδα;
Ο
διευθυντής του γερμανικού Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών (I. F. O) του Μονάχου Χανς Βέρνερ Σιν (οικονομολόγος) δηλώνει,
(27-3-2011): Η Ελλάδα έχει ένα βασικό πρόβλημα: μεγάλη έλλειψη
ανταγωνιστικότητας. Για την αντιμετώπιση
του προβλήματος αυτού, υπάρχουν δύο λύσεις: Τα σκληρά οικονομικά μέτρα,
παράλληλα με μείωση των τιμών και των μισθών, τα οποία οδηγούν στην ύφεση. Κάτι τέτοιο θα έφερνε τη χώρα στα
πρόθυρα ενός εμφυλίου πολέμου. Ο
δεύτερος δρόμος είναι η έξοδος της Ελλάδας από τη ζώνη του ευρώ, η υποτίμηση
του νομίσματος της, ώστε να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητά της. Βέβαια τα χρέη για τους Έλληνες δεν θα σβηνόταν. Τα
χρέη έχουν συμφωνηθεί και είναι σε ευρώ»
Η οικονομική
κατάσταση στην Ελλάδα ,στην Ιρλανδία ,στην Ιταλία, στην Πορτογαλία και στην
Ισπανία (βαθιά κρίση, τεράστια ελλείμματα και χρέη και συνεχώς μειούμενη
ανταγωνιστικότητα) –τα πέντε «κακά» γουρουνάκια ( Piigs) της ευρωζώνης-, οδηγεί σε κατάρρευση την
ευρωζώνη;
Ο Gennaro Zezza καθηγητής Οικονομικών και Οικονομετρικών στο Universita’ di Cassino της
Ιταλίας και ερευνητής στο Ινστιτούτο Οικονομικών Λέβι στην Νέα Υόρκη, με κύρια
αρμοδιότητα το θέμα των παγκόσμιων οικονομικών δήλωσε (9-1-2011): «Θεωρώ αρκετά
απίθανη την κατάρρευσή της. Εάν μία χώρα αποχωρήσει από το ευρώ και επιστρέψει
σε ένα εθνικό νόμισμα, θα χρειαστεί πάλι να εξυπηρετήσει το χρέος της σε ευρώ
και μία υποτίμηση ενός εθνικού νομίσματος θα αυξήσει αμέσως το κόστος της
εξυπηρέτησης του χρέους[…]»
Την
περίπτωση της στάσης πληρωμών –χρεοκοπία-και αναδιάρθρωσης του χρέους της
Ελλάδας αναλύει ο Olivier Jeane καθηγητής
Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins των Η. Π.
Α. και παράλληλα ανώτατος εταίρος στο Ινστιτούτο Πίτερσον για τα Διεθνή
Οικονομικά στην Ουάσιγκτον. Από το 1998 έως το 2008 διετέλεσε ανώτατος οικονομολόγος στο Τμήμα
Έρευνας του Δ. Ν. Τ., με κύριε αρμοδιότητες τις κεφαλαιακές ροές, τα καθεστώτα
συναλλαγματικών ισοτιμιών και τις νομισματικές κρίσεις, καθώς και το κρατικό
χρέος και τη χρεοκοπία ( 6-2-2011):
«Εάν,
από κάποιο σημείο και μετά, η ελληνική κυβέρνηση δεν μπορεί πλέον να
ανακυκλώσει το χρέος της, θα πρέπει να κάνει στάση πληρωμών και αναδιάρθρωση
χρέους[…]Νομικά, τα πράγματα είναι πιθανώς πολύ λιγότερο περίπλοκα απ’ όσο
νομίζει ο περισσότερος κόσμος. Ο λόγος
είναι ότι το 90% του χρέους της ελληνικής κυβέρνησης ρυθμίζεται από την
ελληνική νομοθεσία[…]οι εθνικές αρχές μπορούν να περάσουν ένα νέο νόμο, και να θέσουν τους κανόνες τους
κανόνες για την διαπραγμάτευση μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και των πιστωτών
της. Για παράδειγμα, ο νέος νόμος θα μπορούσε να λέει ότι μία αναδιάρθρωση
είναι σε ισχύ εάν συμφωνηθεί από το 50% των πιστωτών[…] Η κρατική χρεοκοπία
ανοίγει μία περίοδο διαπραγμάτευσης με τους πιστωτές, κατά τη διάρκεια της
οποίας το κράτος δεν αποπληρώνει τα χρέη του και δεν λαμβάνει κανένα νέο
δανεισμό[…]Αυτή η διαδικασία μπορεί να πάρει από μερικούς μήνες έως αρκετά έτη.
Η διαπραγμάτευση ολοκληρώνεται με μία επίσημη συμφωνία αναδιάρθρωσης του
χρέους, και τότε το κράτος μπορεί να δανειστεί ξανά από νέους ιδιώτες
δανειστές, αν και μπορεί να είναι σε θέση να το κάνει αυτό μόνο με υψηλότερα
επιτόκια, λόγω της κακής εντύπωσης που προκάλεσε μία χρεοκοπία»
Μπορεί
η Ελλάδα να αποπληρώσει το χρέος της ,και ποιοι
Έλληνες τελικά επιβαρύνονται από αυτό;
Ο George Irvin ένας από τους πλέον καταξιωμένους Κεϋνσιανούς
οικονομολόγους της μεταπολεμικής περιόδου, ο οποίος δίδαξε στα πανεπιστήμια του
Σάσεξ και του Λονδίνου, όπως και ως ερευνητής-καθηγητής στο Ινστιτούτο
Κοινωνικών Σπουδών στη Χάγη δήλωσε (21-11-2010) : «Η δομή του
συγκεκριμένου δανείου σε συνδυασμό με τα
μέτρα λιτότητας που πνίγουν την ανάπτυξη σημαίνει, όπως πολύ καλά γνωρίζουν οι
αγορές, ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να καλύψει τα χρέη της. Ο Παπανδρέου είναι σε
μία απίθανη κατάσταση. Ακούγεται
ειρωνικό αλλά αν η Ε. Κ. Τ. είχε εγγυηθεί ελληνικά «ευρωομόλογα» τον Ιανουάριο
του 2010, η κρίση μπορούσε να αποφευχθεί. Ακόμα
πιο ειρωνικό όμως είναι το γεγονός ότι δεν είναι οι Έλληνες εφοπλιστές και οι
άλλοι πολυεκατομμυριούχοι που υποφέρουν, αλλά οι απλοί πολίτες»
Τελικά
η Ελλάδα πρέπει να παραμείνει στην ευρωζώνη ή θα πρέπει να επιστρέψει σε ένα
νέο εθνικό νόμισμα;
Ο Steve H.Hanke καθηγητής
Εφαρμοσμένων Οικονομικών στις Η. Π. Α. και σύμβουλος ξένων κυβερνήσεων, έχει
την εξής άποψη (7-11-2010): «[…]να κάνω ένα σχόλιο για την υποτίμηση. Υπάρχουν
αρκετοί που ξεπλένουν τα χέρια τους λέγοντας
ότι το πρόβλημα με την Ελλάδα είναι ότι έβαλε πάνω της τον ζουρλομανδύα
του ευρώ, και από την στιγμή που δεν μπορεί πλέον να προβεί σε υποτίμηση της
δραχμής, δεν μπορεί να κάνει τίποτα, είναι παγιδευμένη[…]»
Αντίθετη
άποψη έχει ο Stefan Collignon καθηγητής
Πολιτικής Οικονομίας σε πανεπιστήμια της Ευρώπης (13-2-2011): «[…] Γιατί πρέπει
να τιμωρηθούν και να αποκλειστούν οι επιτυχημένες ελληνικές επιχειρήσεις από τα
πλεονεκτήματα της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς επειδή η κυβέρνηση ήταν ανίκανη;
Ένα νέο νόμισμα θα υφίστατο δραματική υποτίμηση, θα παρήγαγε τεράστιο
πληθωρισμό και θα αύξανε το χρέος του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα, αφού οι
υποχρεώσεις έχουν συμβληθεί σε ευρώ. Το
σενάριο της εξόδου της Ελλάδας από την ευρωζώνη δεν έχει κανένα νόημα»
Τελικά
ποιό σενάριο είναι το πλέον υλοποιήσιμο και μάλιστα άμεσα εφαρμόσιμο;
Η Diane Coyle Οικονομολόγος και Συγγραφέας σημειώνει (27-3-2011): «[…]
Η πολιτική και η οικονομική κρίση είναι πιο σοβαρή στην Ελλάδα λόγω της πίεσης
που επιβάλλεται από τις χρηματοπιστωτικές αγορές. Εντούτοις, φαίνεται ανόητο για τους πολιτικούς να κατηγορήσουν τους
ανθρώπους. Είναι ευτυχώς
ευκολότερο για τους ανθρώπους να απολύσουν την κυβέρνηση από το αντίθετο[…]»
Η
πλέον ενδιαφέρουσα άποψη εκφράζεται από
τον Γερμανό καθηγητή Οικονομικών (ομότιμος στο πανεπιστήμιο του Tubingen) Joachim Starbatty ο οποίος
είναι ένας από τους «Τέσσερις Καβαλάρηδες της Αποκαλύψεως».(Αυτός μαζί με
άλλους τρείς Γερμανούς καθηγητές –Wilhelm Hankel, Wilhelm Nolling, Karl Albrecht Schachtschneider-
τάχθηκαν εξαρχής εναντίον της δημιουργίας του ευρώ ως ενιαίου ευρωπαϊκού
νομίσματος. Το 1998 «οδήγησαν» τη γερμανική κυβέρνηση στο συνταγματικό
δικαστήριο σχετικά με την είσοδο της Γερμανίας στην ευρωζώνη.
Πρόσφατα
και οι τέσσερις δημοσίευσαν άρθρο τους στους “Financial Times” όπου πρότειναν την επιστροφή
της Ελλάδας στην δραχμή, ισχυριζόμενοι ότι η χώρα, από το 2001, οπότε εντάχθηκε
στην ευρωζώνη, απώλεσε την ανταγωνιστικότητά της και οδηγήθηκε σε τεράστια
εμπορικά ελλείμματα)
Σε σχέση
με το μέλλον της ευρωζώνης ο Joachim Starbatty έχει
δηλώσει τα εξής άκρως ενδιαφέροντα (24-12-2010): « Το ευρώ και η ευρωζώνη έχουν
μέλλον μόνο στην περίπτωση που η πολιτική αποδεχθεί τα οικονομικά γεγονότα. Εάν
η πολιτική των διασώσεων συνεχιστεί, η Πορτογαλία και η Ισπανία θα ενταχθούν
επίσης σε πακέτα διάσωσης στο εγγύς μέλλον. Αλλά τότε όλες οι χώρες στην
ευρωζώνη θα είναι υπερχρεωμένες και ολόκληρη
η ευρωζώνη θα βυθιστεί σε ένα τέλμα χρέους. Επομένως μία λύση παραμένει:
η ευρωζώνη χωρίζεται στα δύο. Οι αδύνατες χώρες επιστρέφουν στα εθνικά τους
νομίσματα, κάνουν υποτίμηση για να κερδίσουν ξανά τη διεθνή ανταγωνιστικότητα
τους και να διαπραγματεύονται νέους όρους με τράπεζες και πιστωτές. Αυτή είναι
η κανονική διαδικασία σε περίπτωση εθνικών χρεοκοπιών. Υπήρξε μία παρόμοια
κατάσταση στη νοτιοανατολική Ασία προς το τέλος της δεκαετίας του ’90. Μετά το
σπάσιμο της φούσκας εκεί, οι συναλλαγματικές ισοτιμίες σχεδόν συντρίφτηκαν.
Αλλά αυτή ήταν η έναρξη της
αποκατάστασης. Τώρα αυτές οι χώρες είναι σεβαστοί παίκτες στη διεθνή συναυλία
της παγκοσμιοποίησης»
Ε. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΕΛΛΑΔΑ (
ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ , ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΘΝΟΥΣ)
«[….]
Στο Παρίσι έγινε η Ένωση του Μετώπου των Απόκληρων με τους πυρήνες εκείνους του
εργατικού κινήματος που 30 ολόκληρα χρόνια μετά την κατάρρευση του υπαρκτού
σοσιαλισμού πίστευαν ακόμα στο όνειρο της Επανάστασης. Το κίνημα στηριζόταν
τώρα στην επαναστατική κινητοποίηση των μαζών.
Οι
παλιοί Μπολσεβίκοι στην παλιά Ανατολική Γερμανία, είχαν λουφάξει 30 χρόνια αλλά
ποτέ δεν είχαν εκμηδενιστεί. Δίπλα τους καινούργια κοινωνικά στρώματα- οι
πολιτιστικές και βιολογικές μειονότητες προχωρούσαν. Ο στρατός του Ν.Α.Τ.Ο.
βρέθηκε και εκεί κυκλωμένος.
Η
δικτατορία των απόκληρων επιβάλλεται στις 17 δυτικοευρωπαϊκές χώρες. Η Δυτική
Ευρώπη διαιρέθηκε σε ζώνες κατοχής κάτω από την εποπτεία των καινούργιων
Ηνωμένων Εθνών απ’ όπου οι λαοί
εξοβέλισαν τις υπερδυνάμεις. Η γηραιά ήπειρος εποικίζεται από τους απόκληρους
λαούς που αιώνες καταπίεζε. Αποδίδεται Δικαιοσύνη.
Η
Αντίσταση βέβαια δεν έλειψε. Γεννήθηκε ένα κίνημα Λευκής Άμυνας. Οργάνωσε
αντάρτικο στην ύπαιθρο και στις πόλεις. Η Δικτατορία των Απόκληρων υπήρξε στην
τριακονταετία που κράτησε σκληρή εξουσία[…]Ομαδικές εκτελέσεις, αντίθετα με
αυτές των Ναζί και Φασιστών του Β ΄ Παγκόσμιου
ή της Αλγερίας του Αγώνα για την Ανεξαρτησία, δεν έγιναν. Χιλιάδες ήταν οι
θανατικές εκτελέσεις καταδικασμένων από στρατιωτικά δικαστήρια ένοπλων
αντιστασιακών[…]» Κωστής Μοσκώφ,» Η Σάρκα Σου όλη», 1998 ,εκδ. Εξάντας σελ.
99-100 .
Η ευρωζώνη έχει αποτύχει ως οικονομικός
θεσμός διότι όχι μόνο σύγκλιση των εθνικών οικονομιών δεν πέτυχε, αλλά
αντιθέτως όξυνε τις μεταξύ τους αποκλίσεις και οδήγησε στην περιθωριοποίηση
μεγάλα τμήματα των λαών αυτών των χωρών.
Σήμερα στην Ελλάδα η κατοχική κυβέρνηση
Παπανδρέου και οι συνοδοιπόροι της, ακολουθώντας πιστά τις εντολές της ξένης
δύναμης κατοχής του Δ. Ν. Τ , κατάφερε να αυξήσει το χρέος ως ποσοστό του Α. Ε.
Π., να αυξήσει την ανεργία, να μειώσει το ονομαστικό και πραγματικό εισόδημα
της μέσης ελληνικής οικογένειας, να οδηγήσει σε οικονομική εξόντωση και
αφανισμό τους χαμηλοεισοδηματίες και τις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, να
δημιουργήσει ένα νέο κύμα μετανάστευσης των νέων, να εκποιήσει τον εθνικό
πλούτο, να αποθαρρύνει την επενδυτική προοπτική και ανάπτυξη, να μειώσει την
κατανάλωση και την παραγωγή, να καταργήσει τα με αίμα και ιδρώτα κατακτημένα δικαιώματα των
εργατών, μισθωτών, αυτοαπασχολούμενων, φοιτητών, μικρομεσαίων, γυναικών, νέων,
συνταξιούχων, να αυξήσει τα λουκέτα των μικρών και μεγάλων επιχειρήσεων, να
καταργήσει την δημόσια υγεία και παιδεία, να στερήσει την περηφάνια από την
Ελληνίδα μάνα, να εκθέσει την άμυνα της χώρας, να αφανίσει την ύπαιθρο και τον
Έλληνα αγρότη, να επιτρέψει και να ενθαρρύνει την ασύστολη, θρασύτατη και χωρίς
φραγμούς κερδοσκοπία των Ελληνικών και ξένων πολυεθνικών Τραπεζών, σε βάρος του
Ελληνικού λαού και να δημιουργήσει μία νέα γενιά χωρίς μέλλον.
Για τους παραπάνω και περισσοτέρους λόγους
η κατοχική κυβέρνηση Παπανδρέου και οι συνοδοιπόροι της , είναι υπόλογοι έναντι
του ελληνικού λαού και θα πρέπει σύντομα να λογοδοτήσουν ενώπιον του.
Στα πλαίσια της εφαρμογής μίας ανεξάρτητης
εθνικής οικονομικής πολιτικής, η οποία θα έχει ως στόχους την ανάπτυξη, την
κοινωνική ευημερία, την άνοδο του βιοτικού επιπέδου του ελληνικού λαού, την ενίσχυση
των σταθερών και χαμηλών εισοδημάτων, την βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των
ελληνικών προϊόντων, την κοινωνική μέριμνα και την σε σύντομο χρόνο, διέξοδο
από το αδιέξοδο της ύφεσης , χρειάζονται αποφάσεις οι οποίες θα ανατρέπουν τις
έως τώρα αποτυχημένες οικονομικές σταθερές που οδήγησαν την χώρα στην
χρεοκοπία. Οι αποφάσεις αυτές πρέπει να είναι τολμηρές και ριζικές.
1.Στάση πληρωμών του χρέους και διότι είναι
παράνομο και εθνικά προδοτικό, και διότι ρεαλιστικά δεν είναι ποτέ δυνατή η
αποπληρωμή του και διότι χρήματά για την αποπληρωμή του δεν υπάρχουν. Ταυτοχρόνως
καλούνται οι πιστωτές σε νέες διαπραγματεύσεις, με βάση τα άνω δεδομένα. Επίσης
αρχίζουν επαφές ως προς την εξεύρεση τρόπων οικονομικής συνεργασίας με Κίνα και
Ρωσία .
2. Έξοδος από την ευρωζώνη και ταυτόχρονη
επαναφορά νέου εθνικού νομίσματος.
3.Υποτίμηση του νέου εθνικού νομίσματος, η
οποία συνεπάγεται, άμεση βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής
οικονομίας στις διεθνείς αγορές, ταυτόχρονη αύξηση εξαγωγών και μείωση
εισαγωγών, προσέλκυση ξένων επενδυτών.
4.Ανυπακοή και οργανωμένη αντίσταση μη
πληρωμής –τώρα- όλων των πρόσθετων-δυσβάστακτων-αντιλαϊκών μέτρων που επιβάλει
η ξένη δύναμη κατοχής (Δ. Ν. Τ.)
5.Στοχευμένη οικονομική δραστηριότητα ως
προς τους εγχώριους πλουτοπαραγωγικούς πόρους τους οποίους διαθέτει η πατρίδα
μας και επιβάλλεται επιτέλους να τους αξιοποιήσει .
6. Συμμετοχή του δημοσίου σε όλα τα
τραπεζικά ιδρύματα με ποσοστό 50% και σε συγκεκριμένες περιπτώσεις ορισμένων
από αυτά, άμεση εθνικοποίησή τους.
7.Ενίσχυση με συγκεκριμένα μέτρα των
εξαγωγικών επιχειρήσεων, τα οποία θα ληφθούν μετά από διάλογο με τους φορείς
εξαγωγικής δραστηριότητας.
8.Μέτρα προσέλκυσης του εφοπλιστικού
κεφαλαίου ούτως ώστε να υπαχθεί υπό την ελληνική σημαία.
9.Λήψη άμεσων μέτρων προστατευτισμού της
ελληνικής οικονομίας. Επισημαίνεται εδώ ότι τα μέλη του G20, στην Σεούλ, τον Νοέμβριο του 2010 έλαβαν 111 νέα
μέτρα προστατευτισμού, τα οποία και είναι υπερδιπλάσια όσων έχουν λάβει όλες οι
υπόλοιπες χώρες μαζί.
10.Δημιουργία μίας Κεντρικής Οικονομικής Αρχής,
η οποία θα ελέγχει και θα κατευθύνει την κατανομή των παραγωγικών συντελεστών
–εγχωρίων και ξένων-προς άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας προς όφελος της
εθνικής οικονομίας και του κοινωνικού συνόλου, αποφεύγοντας με αυτό τον τρόπο
την σπατάλη και την μη ορθολογική κατανομή αυτών.
11. Άμεση σύνδεση παραγωγικότητας και
ευρύτερου δημόσιου τομέα, με ταυτόχρονη εφαρμογή σε αυτόν ιδιωτικοοικονομικών
κριτηρίων.
12.Μέτρα ενίσχυσης των παραδοσιακών-και με
ενδιαφέρον τόσο για την εγχώρια όσο και διεθνή αγορά- προϊόντων του πρωτογενούς
τομέα παραγωγής.
13.Άμεση εφαρμογή μέτρων τα οποία θα
ενισχύουν και θα πριμοδοτούν την δημιουργία ολοκληρωμένων τουριστικών υποδομών
σε περιοχές εθνικά κρίσιμες .(Β Ανατολικό Αιγαίο, Θράκη)
14.Απάιτηση επιστροφής του ελληνικού
πλούτου τον οποίο έκλεψε το Γ Ράϊχ.
15.Καταμέτρηση και επιστροφή από την
κατοχική κυβέρνηση Παπανδρέου, όλου του ποσού, με το οποίο και επιβαρύνεται έως
τώρα ο ελληνικός λαός, από την λήψη απεχθών οικονομικών μέτρων-αφανισμού και
βίαιης λιτότητας-,κάτω από τις διαταγές του δυνάστη των λαών Δ. Ν. Τ.
16.Εφαρμογή επεκτατικής νομισματικής
πολιτικής (αύξηση προσφοράς χρήματος, μείωση επιτοκίου, αύξηση εισοδήματος)
17.Προτείνεται την απόφαση για το 1. και 2.
να την λάβει άμεσα ο ελληνικός λαός με την διεξαγωγή δημοψηφίσματος
18.Άμεση λήψη μέτρων περιορισμού των
έμμεσων φόρων οι οποίοι πλήττουν καίρια τα σταθερά εισοδήματα-ως η πλέον
κοινωνικά άδικη μορφή φορολογίας- και πλήρης εφαρμογή ενός αναλογικά
προοδευτικού συστήματος άμεσης φορολογίας. Παραδειγματική καταπολέμηση της φοροδιαφυγής
και της εισφοροδιαφυγής (στα κοινωνικά ταμεία των ασφαλισμένων πολιτών)
19. Μέτρα υποστήριξης και ενίσχυσης των
εναλλακτικών-ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, οι οποίοι στην χώρα μας αποτελούν
κατ’ εξοχήν εθνικό πλούτο.
Υ.Γ «ΣΥΝΙΣΤΟΡΕΣ ΠΑΓΕΤΩΝΩΝ
Εννοώ τους αγίους»
Νίκος Καρούζος, ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΑΝΕΛΚΥΣΤΗΡΩΝ,
1986
ΚΑΛΕΑΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ
ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ
ΜΕΛΟΣ Ε. Υ. Α.
ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΣ ΣΠΙΘΑΣ ΠΥΡΙΚΑΥΣΤΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
